Tiroid Nedir?

Tiroid bir endokrin sistem bezidir. Boynun alt kısmında ön tarafta yer alan bu bez iyot kullanılarak sentezlenen çeşitli tiroid hormonlarının sentezlenmesinden sorumludur. Üretilen hormonların yaklaşık olarak %90’ı inaktif formda olan T4 hormonudur. Geri kalan %10’luk kısmı ise T3 olarak isimlendirilen aktif tiroid hormonu oluşturur. T4 hormonu kan dolaşımındaki seyri sırasında aktif formdaki tiroid hormonuna dönüştürülür. Tiroid bezi tiroid folikülü adı verilen daha küçük sınırları belli yapıların bir araya gelmesi ile oluşturduğu çeşitli hormonların üretimini sağlayan bir dokudur (1). Hormon sentezi genel olarak bazı üst beyin yapıları tarafından kontrol edilir (1). Hipotalamustan salgılanan tiroid serbestleştirici hormon (TRH), beyinde yer alan bir diğer yapı olan hipofizi etkileyerek TSH (Tiroid Stimülan Hormon) adı verilen ve tiroid bezinin uyarılmasını sağlayan hormonun üretimini tetikler (1). TSH etkisiyle çalışan tiroid bezi, yeterli iyot düzeyi ve tirozin deposu varlığında T3 ve T4 üretimini sürdürür (1).

T3 ve T4 hormonu düzeyi belirli bir seviyeye ulaştıktan sonra uyarıcı hormonlar üzerinde baskılayıcı etki yapar ve bu negatif düzenleyici etkiye bağlı olarak bezde de hormon üretimi azalır (1). Böylelikle hormonlar sürekli bir fizyolojik denge içerisinde tutulmaya çalışılır (1).


Tiroid Ne İşe Yarar?

Tiroid bezi işlevleri, kemik büyümesinin ve gelişiminin desteklenmesi veya merkezi sinir sistem olgunlaşması gibi birçok farklı organ sistemini etkiler (1). Tiroid hormonları etkisiyle vücudun bazal metabolizma hızında bir artış meydana gelir ve bu durum oksijen tüketiminde de artış ve ısı üretimi gibi olaylar ile sonuçlanır (1). Artan metabolik ihtiyacın karşılanması amacıyla sindirim sisteminden şeker yapıdaki maddelerin emilimi artar ve vücuttaki yağ depoları da hücrelerin kullanımına sunulur (1).
Tiroid hormonları kalp ve damar sistemi üzerinde de genel olarak uyarıcı etki gösterir (1). Hormonların etkisi ile kalbin çalışma hızında, kasılabilirliğinde ve pompaladığı kan hacminde bir artış meydana gelmesine neden olabilir (1).


Tiroid Problemi Belirtileri Nedir?

Tiroid bezinin normalden daha az çalışması hipotiroidizm olarak isimlendirilirken normalden fazla çalışması ise hipertiroidizm olarak ifade edilir (3). Hipotiroidizm vücudun yeterince tiroid hormonu üretememesi halinde ortaya çıkar (3). Kadınları erkeklerden daha fazla etkileyen bu durum, genellikle 60 yaşın üzerindeki bireylerde daha sık olarak tespit edilir (3). Bir kişide hipotiroidi gelişmesi halinde oluşabilecek birçok belirti ve bulgu mevcuttur:

  • Halsizliklik
  • Kilo artışı
  • Hassas ve şişkin görünümlü yüz
  • Depresyon
  • Konstipasyon (kabızlık)
  • Üşüme
  • Terlemede azalma
  • Kalp hızının yavaşlaması
  • Cilt kuruluğu
  • Kas iskelet sistemi problemleri
  • Hafızada bozulma
  • Ses kısıklığı

Hipotiroidizmden farklı olarak hipertiroidizm gelişen kişilerde tiroid bezi aşırı miktarda T3 ve T4 hormonu sentezler (4). Aşırı hormon sentezine bağlı olarak da vücut yüksek bir metabolik hıza ulaşır (4). Hipermetabolik evre olarak isimlendirilen bu durumda kalp hızında artış, kan basıncında yükselme ve el titremesi gibi belirtiler ortaya çıkar (4). Aynı zamanda aşırı terleme ve sıcağa karşı hassasiyet gibi farklı şikayetler de semptomlar içerisinde yer alabilir (4). Aşırı çalışan tiroid bezi zamanla şişerek guatr adı verilen ve dışarıdan görülebilen bir yapı şeklini alabilir (4). Bu belirtiler dışında iştah artışı, sinirlilik, huzursuzluk, konsantrasyon güçlüğü, düzensiz kalp atımı, uyku problemleri ve saçlarda kırılganlık, hipertiroidizm olan bireylerde tespit edilebilecek diğer şikayetler arasındadır (4).

*Burada yer alan bilgiler bir doktora danışmanın yerine geçemez. Sağlığınız için lütfen doktorunuza danışınız.


Aradığın sağlıklı yaşam önerileri