Uykusuzluk mu çekiyorsunuz?

Uzun süreli uykusuzluklarda vücudun ısı kontrolünde ve metabolizmasında birtakım sorunlar ortaya çıkar ⁽⁵⁾. Uykusuzluk, bağışıklık sisteminin normal fonskiyonları için de önem arz eder. Uykusuzluk sonrası vücut savunmasının hastalık yapma potansiyeli olan mikroorganizmalara karşı verdiği yanıtta azalma meydana gelir. Bunun sonucu olarak viral, bakteriyel ve paraziter enfeksiyonlara yakalanma riski artar ⁽¹⁾.

Uykusuzluk, kardiyovasküler sistemi etkileyebilir ⁽⁵⁾. Ritim bozuklukları, kan basıncının yüksek seyretmesi ve kalp yetmezliği gibi hayatı tehdit edici hastalıklara neden olabilir ⁽⁵⁾. Metabolizma üzerine yaptığı olumsuz etkiler sonucu başta şeker hastalığı olmak üzere diğer metabolik hastalıkların gelişiminde rol oynar ⁽⁴⁾.

Uykusuzluk depresyon gibi psikiyatrik bozuklukların bir belirtisi olarak da karşımıza çıkabilir ⁽⁵⁾.

Uykusuzluk gün içinde tüketilen yiyecek ve içeceklere, psikolojik etmenlere veya kronik hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bazı uykusuzluk durumları tanınması ve önlem alınması açısından önemlidir: ⁽³⁾

• İnsomnia (uykusuzluk),
• Uyku apne sendromu,
• Huzursuz bacak sendromu,
• Narkolepsi,

Insomnia, neredeyse gece boyunca uyanıklık anlamına gelir ve kadınlarda görülme sıklığında son yıllarda bir artış meydana gelmiştir ⁽²⁾. Uykuya dalmak ve/veya sürdürmekte sorun yaşayan kişi uyanınca dinlenmiş hissedemez ⁽⁵⁾.

Uyku apne sendromu, kişinin uyku esnasında solunumunun belirli bir süre için sonlandığını ifade eder.  Nefes alıp vermenin 10 saniyeden uzun olacak şekilde kesilmesi apne için tanımlayıcıdır ⁽²⁾. Tedavi görmemiş uyku apne sendromuna sahip kişiler, uykuları esnasında birçok kez soluk alıp vermeyi keserler ⁽³⁾.

Bacaklarda ortaya çıkan neredeyse karşı konulamayacak derecede hareket ettirme isteğine huzursuz bacak sendromu adı verilir ⁽³⁾. Demir eksikliğinde, gebelikte, tip 2 şeker hastalığında ve bazı romatolojik hastalıklar esnasında ortaya çıkabilir.

Narkolepsi, uyku düzenlenmesi ile ilgili kontrol mekanizmalarında meydana gelmiş bir nörolojik rahatsızlığı ifade eder ⁽³⁾. Karşı konulamayan uyku atakları ve gündüz aşırı uykululuğu, kişinin işlevselliğine zarar verir.

• Her gün aynı saatte yatağa yatmak ve sabahları aynı saatte yataktan kalkmak ⁽⁴⁾
• Beslenmeye dikkat etmek, özellikle yatmadan önce ağır yiyeceklerden uzak durmak ⁽⁴⁾
• Yatağa girmeden önce gevşek ve rahat olmak ⁽⁵⁾
• Uyku için ideal bir ortam oluşturmak ve ekranlar ya da lambalar vasıtasıyla gerçekleşen ışığa maruziyeti uyku zamanına doğru azaltmak ⁽⁴⁾
• Gündüz saatlerinde yapılacak kestirmeleri 30 dakika ile sınırlamak ⁽⁴⁾
• Fiziksel aktivite ve egzersizleri günlük rutinin bir parçası haline getirmek ⁽⁴⁾
• Stres ve kaygıyı azaltmak ^{(4) (5)}