Yeterli ve düzenli uyku, genel sağlık durumu açısından beslenme ve fiziksel aktivite kadar önemlidir. Uyku sırasında vücut, beyin fonksiyonlarını düzenler ve fiziksel sağlığı korur. Çocuk ve ergenlerde ise uyku hem fiziksel hem de zihinsel büyüme ve gelişmeyi sağlar.

Uykusuz kalınan bir gecenin sabahında çoğu kişi yorgun, huzursuz, enerjisiz hisseder ⁽¹⁾. Bu durum da gün boyu süren odaklanma problemlerine yol açabilir ve kişinin üretkenliğini azaltabilir ⁽¹⁾. Dolayısıyla uyku ile ruh hali arasında yakın bir ilişki vardır ⁽¹⁾. Yapılan çalışmalarda uykusuzluğun üzüntü, sinirlilik, hüsran gibi negatif duyguları artırırken mutluluk gibi pozitif duyguları ise azalttığı gösterilmiştir ⁽¹⁾. Ayrıca uykusuzluk, depresyon ya da anksiyete gibi bir durumun da belirtisi olabilir ⁽¹⁾. Uykunun ruh hali üzerindeki etkisine ek olarak ruh hali de uyku düzenine etki eder ⁽¹⁾.

Kişinin ihtiyaç duyduğu uyku süresi; yaşına, yaptığı fiziksel aktivitelere ve genel sağlık durumuna göre değişir ⁽¹⁾. Ortalama olarak bakılırsa çocukların günde 9-10 saat uyuması gerekir ⁽¹⁾. Yetişkinlerde ise bu süre 8 saat kadardır ⁽¹⁾.

Uyku kalitesini artırmak için yatmadan önce yapılacak bazı uygulamaları alışkanlık haline getirmek faydalı olabilir ⁽³⁾.

Uyku-uyanıklık döngüsü, beyinde bulunan bir iç saat aracılığıyla düzenlenir ⁽³⁾. Bu saat, vücut sıcaklığından metabolizmaya kadar pek çok şeyi 24 saatlik fizyolojik döngüler şeklinde ayarlar ⁽³⁾. İyi bir uyku için fizyolojik saate uygun uyku saatleri düzenlemek önemlidir ⁽³⁾. Her gün aynı saatte uyumak ve uyanmak, fizyolojik saatin ritim kazanmasına yardımcı olur ⁽³⁾.

Daha kaliteli bir uyku için yatılacak ortamın da ideal olması gerekir ⁽³⁾. Yatağın çok sert ya da yumuşak olmaması, ortamın karanlık olması ve ortam sıcaklığının normal olması; daha ideal bir uyku uyumayı sağlayabilir ⁽³⁾.

Sigara kullananların pek çoğu, sigara içmenin onları rahatlattığını söyler ⁽³⁾. Ancak sigaranın içerisinde bulunan nikotin uyarıcı bir maddedir ⁽³⁾. Nikotin kalp hızını ve kan basıncını artırarak kişinin daha uzun süre uyanık kalmasına yol açabilir ⁽³⁾. Alkol, sinir sistemi fonksiyonlarını yavaşlatan bir maddedir ⁽³⁾. Bu açıdan düşünüldüğünde alkol uykuya dalmayı kolaylaştırsa da uyku düzenini bozar ve sabah dinlenmiş, tazelenmiş olarak uyanmanın önüne geçer ⁽³⁾. Dolayısıyla ne sigara ne de alkolün uyumadan önce kullanılması önerilmez ⁽³⁾.

Yatmaya yakın çay, kahve, kola, çikolata gibi kafein içeren besinler de tüketilmemelidir ⁽³⁾. Bunların yerine yatma saatine yakın ılık bir süt içilebilir ⁽³⁾. Yatmadan önce ılık bir duş almak da uykuya dalmayı kolaylaştırabilir ⁽³⁾. 

*Burada yer alan bilgiler bir sağlık profesyoneline danışmanın yerine geçemez. Sağlığınız için lütfen doktorunuza ve/veya eczacınıza danışınız.