Uzun yaşam, herkesin ulaşmak istediği bir arzu. Sevdiklerimizle uzun yıllar boyunca vakit geçirmek, hayallerimizi gerçekleştirmek veya dünyayı keşfetmeye zaman ayırabilmek gibi farklı nedenlerden dolayı daha uzun yaşamak isteyebiliriz. Ancak yaşadığımız yıllar hastalık yükü taşıyorsa uzun yaşamı ne kadar verimli değerlendirebiliriz? İşte, bu soru üzerine tıp dünyasında da yeni bir sağlık yaklaşımı ortaya çıktı. Bu yaklaşımın adı da longevity. Peki, longevity ne demek?

Uzun yaşam anlamına gelen longevity, uzun yaşam isteğine ve bunun için yapılan çalışmalara yeni pencere açan bir yaklaşım. Bu pencereden görünen ise uzun yaşamın nasıl daha verimli hale getirileceği. Çünkü biliyoruz ki yaşlanmak, insanın gelişiminde meydana gelen doğal bir süreç. Bu doğal süreci daha sağlıklı şekilde geçirmek için de longevity yaklaşımı bize bir yol haritası sunuyor.

O halde gelin, bu yaklaşımla beraber değişen uzun yaşam idealini ve bu ideale ulaşmak için dikkat edilmesi gerekenleri birlikte keşfedelim.

Türkçesi uzun ömürlülük olan longevity, son yıllarda tıp dünyasında gittikçe yaygınlaşan bir kavram. Çünkü bu kavram, temelinde sadece insan ömrünü uzatmak değil, “healthspan” olarak ifade edilen ömrün sağlıklı kısmını çoğaltmak bulunuyor.

Yaşlanma ile beraber vücutta çeşitli rahatsızlıklar ortaya çıkabiliyor. Peki, gerçekten yaşlılık, hastalıklar ile geçirilmek zorunda olan bir dönem mi? Bu dönemi de sağlıklı bir şekilde geçirmek mümkün mü? Longevity yaklaşımı da bu sorulara cevap bulmak için insan yaşamına daha detaylı bakarak uzun yaşam idealini, uzun ve sağlıklı yaşama çevirmeyi planlıyor. 

Kısacası longevity, uzun yaşam isteğimize daha kapsamlı bir bakış açısı sunan ve yaşlılık kavramını dönüştüren bir yaklaşım. Bu yaklaşıma göre de uzun yaşam tanımında yer alması gereken üç temel unsur mevcut. Bu unsurlar ise şu şekilde:

1.    Kişilerin ömrünü uzatmak
2.    Sağlıklı yaşam süresini genişletmek
3.    Yaşlanmanın işaretlerini kontrol etmek ve tersine çevirmek 

Tabii ki bu unsurları hayata geçirebilmek için de kişilerin sadece yaşlılıklarına değil, yaşam tarzlarına odaklanmak gerekli. Çünkü bu şekilde yaşlılık ile hastalık bağlantısı ortadan kaldırılabilir. Bu nedenle longevity sadece hastalandığında tedavi sunan alışılagelmiş sağlık sisteminden öte aslında bir sağlık rehberliği. Bu rehberlik kapsamında da adım adım daha uzun ve sağlıklı bir yaşamın temelini atmak için hem tıp alanında geliştirilmesi hem de kişilerin dikkat etmesi gereken unsurlar ortaya çıkarılıyor.

Peki, sağlıklı ve uzun bir yaşamın sırrı ne?

Aslında uzun ve sağlıklı yaşamı etkileyen birden çok faktör var. Bu faktörleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:
 

1. Faktör: Genetik

İnsanlar arasındaki yaşam süresi farklılıklarının yaklaşık %25’inin genetik katkılardan etkilendiği biliniyor. Yani genetik durum, uzun ve sağlıklı yaşamın bir anahtarı. Tıp dünyasında yaygınlaşan longevity yaklaşımı ile de yaşlanma sonucu ortaya çıkan hücre bozulmalarına karşı koruma yöntemleri geliştirilerek genetik faktörlerin sağlık üzerindeki etkisinin azaltılması amaçlanıyor.

2. Faktör: Çevre

Uzun yaşamın sırlarından biri de çevresel faktörler. Çünkü her canlı gibi insan da çevredeki değişimlerden etkileniyor. Örneğin hava kalitesinin düşmesi, sağlık sorunlarının oluşmasına neden olan bir etken. Bu nedenle yaşanılan yerler ve çevre koşulları da uzun yaşam için oldukça önemli bir yere sahip.

3. Faktör: Yaşam Tarzı

Genetik ve çevresel faktörlerinin yanı sıra yaşam tarzı seçimleri de sağlığı ve uzun ömürlülüğü doğrudan etkileyen bir diğer faktör. Çünkü beslenme, uyku, egzersiz alışkanlıkları gibi unsurlar ile yaşam kalitesini artırmak mümkün.

Harvard Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmaya göre uzun yaşam şansını artıracak faktörlerin tümünü uygulayanların, uygulamayanlara göre 14 yıla kadar daha uzun yaşadığı keşfedilmiş. Kısacası bugün yaptıklarınız; yaşam sürenizi, nasıl yaşlanacağınızı ve sağlıklı bir şekilde geçireceğiniz zamanı değiştirebilir.

Yukarıdaki araştırmanın sonuçlarından da anlaşıldığı gibi yaşam tarzı faktörleri, uzun yaşam için oldukça önemli. “Peki, bu faktörler nelerdir?” diye merak ediyorsanız yaşam tarzında dikkat edilmesi gereken temel faktörleri şu şekilde sıralamak mümkün:
 

Düzenli Egzersiz

Egzersiz yapmanın hem fiziksel hem de mental açıdan pek çok olumlu etkisi bulunuyor. Ancak düzenli bir şekilde egzersiz yapmak sadece bu faydaları ile değil, uzun yaşam açısından da kritik bir role sahip.
 

Sağlıklı Beslenme

Uzun yaşam için önemli olan bir diğer faktör ise beslenme. Çünkü beslenme alışkanlıkları ve tüketilen gıdalar, aynı zamanda sağlıklı ve uzun bir yaşamın da anahtarı.
 

Sağlıklı Kilo

Sağlıklı ve uzun bir ömür için dikkat edilmesi gereken, kişinin zayıf ya da kilolu olması gibi sadece sayısal veriye dayalı kilosu değil, sağlıklı kilo aralığında olması. Ancak sağlıklı kilo aralığını belirlemenin her kişi için benzersiz olduğunu unutmamak gerekli. Çünkü bunun için mevcut sağlık koşulları, aile geçmişi, kilo geçmişi gibi unsurların değerlendirilmesi gerekir. Bu nedenle önemli olan kilo alıp vermekten ziyade vücuttaki yağ ve kas oranı diyebiliriz.
 

Uyku Düzeni

Vücudun dinlenmesi ve enerji açısından yenilenmesinin yolu tabii ki uykudan geçiyor. Ancak unutmayın ki burada dikkat edilmesi gereken sadece uyumak değil, düzenli ve tutarlı bir uyku düzenine sahip olmak. Bu nedenle belirli uyku ve uyanma zamanına sahip olmak ve ihtiyacınız olan uyku süresi kadar uyuyabilmek için bir uyku düzeni oluşturmanın aynı zamanda uzun yaşama yapılan bir katkı olduğunu söylemek mümkün.
 

Sosyal Bağlantılar

50 yaş üzeri katılımcılar ile yapılan bir araştırmaya göre yalnızlık ve sosyal izolasyonun, yaşam süresine etki ettiği ortaya çıkmış. Araştırma kapsamında sosyal bağlantıları olmayan kişilerin, olanlara göre %57 daha fazla hastalık riski taşıdığı belirtiliyor. Kısacası kurduğumuz sosyal bağlantılar da yaşam süresini ve kalitesini yükseltmek için kilit bir role sahip.
 

Zihinsel Aktiviteler

Yaşlanma, fiziksel açıdan olduğu kadar zihinsel açıdan da sorunların yaşanabileceği bir dönem. Bunun için yaşlılığı fiziksel ve zihinsel yaşlanma olarak iki farklı alanda incelemek gerekli. Bu nedenle fiziksel sağlığa önem verirken zihinsel aktivitelere de zaman ayırmak oldukça önemli. Yeni bir beceri veya dil öğrenmek gibi zihni aktif tutan aktiviteler ile yaşlanma sürecinde daha sık karşılaşılan bilişsel gerileme riski azaltılabilir.
 

Yaşam Amacı

Yaşlı yetişkinler ile yapılan bir araştırmada yaşam amacına sahip olmanın, beslenme ve uyku gibi yukarıda sıraladığımız, sağlık açısından önemli davranışların benimsenmesi ve ilerletilmesine katkı sağladığı gözlemlenmiş. Yani sağlığa önem vermenin yolu yaşam amacından geçiyor. Bu nedenle çalışmak, sosyal konularda gönüllü olmak, yeni bir hobi edinmek gibi kişinin kendine bir amaç bulması, yaşamına değer vermesi ve buna bağlı olarak sağlığına dikkat etmesi için oldukça önemli.
 

Düzenli Kontrol

Mevcut sağlık durumunuz hakkında bilgi sahibi olmanın yolu kontrol yaptırmaktan geçiyor. Bu bilgiler, olası sorunları erkenden görebilmek ve önlem alabilmek için kritik bir role sahip. Bu nedenle düzenli kontrol yaptırmanın, mevcut sağlık durumunu öğrenmenin yanı sıra sağlıklı yaşam süresini uzatmak açısından da hayatımıza katkı sağladığını söyleyebiliriz.

Kısacsı longevity yaklaşımı, uzun yaşam idealine ulaşmak için şu ana odaklanarak yaşam süresini uzatmak için dikkat edilmesi gerekenlere dair bizlere detaylı bir yol haritası sunuyor. Bu haritanın ulaşacağı nokta ise yaşlılık ile hastalık bağlantısını ortadan kaldırmak ve sağlıklı yaşam süresini uzatmak. Bunun için de bu yeni sağlık yaklaşımı ile sadece geleceğe odaklanmak değil, bugünden geleceği inşa etmenin önemi vurgulanıyor.

*Burada yer alan bilgiler bir sağlık profesyoneline danışmanın yerine geçemez. Sağlığınız için lütfen doktorunuza ve/veya eczacınıza danışınız.