Gün içerisinde pek çok uyarana maruz kalıyoruz. Düşünün ki bir iş yaparken telefonunuza gelen bir bildirim, o anki odağınızın dağılmasına sebep olabiliyor. Tabii yetişkinlerin dikkat dağınıklığı yaşadığı günümüz dünyasında çocukların da odaklanma sorunu yaşaması kaçınılmaz. Ancak unutmayın ki çocukların dikkat dağınıklığını azaltabilmek ve odak süresini artırabilmek için ebeveyn olarak desteğiniz oldukça önemli. 

Çocuklarda odaklanma, aslında öğrenilmesi gereken bir beceri. Bu öğrenme sürecinde de çocukların dikkat dağınıklığını azaltabilmek için ebeveynlerin dikkat etmesi gereken unsurlar bulunuyor. Bu unsurlara dikkat ederek çocukların hem okulda hem de sosyal hayatlarında zorluklara yol açabilecek odaklanma sorununun üstesinden gelmesine yardımcı olabilirsiniz. 

“Peki, nelere dikkat etmeliyim?” diyorsanız dikkat dağınıklığı yaşayan çocukların odaklanma süresini artırabilmeye yönelik ipuçlarını keşfetmeye başlayalım.

Ebeveyn olarak unutmayın ki çocuklarınızın en önemli rol modeli sizsiniz. Bu nedenle çocukların dikkatini çekmek için öncelikle kendi dikkatinizi toplamanız oldukça önemli. Örneğin çocuklarınızın odaklanma problemi yaşamadan ders çalışabilmesi için birlikte bir çalışma ortamı oluşturdunuz. Siz işlerinize bakarken çocuklarınızın da ders çalıştığı bu ortamda dikkatiniz dağılıp işe odaklanmak yerine başka şeylerle oyalanırsanız bu davranış, çocukların da dikkatinin dağılmasına neden olabilir. 

Kısacası çocukların odaklanma süresine katkı sağlayabilmek için yetişkin olarak kendi davranışlarınızı da göz önünde bulundurmanızda fayda var. Böylece çocuklarınız için destekleyici bir rol model olabilirsiniz.

Diyelim ki çocuğunuzun ödevlerini yapmasını istiyorsunuz. Ancak çocuğunuzun çalışma ortamında oyuncakları bulunuyor. İşte, böyle bir durumda çocuğun ödevleri yerine oyuncaklarına odaklanması oldukça kolay. Bu nedenle çocukların dikkatini tek bir odağa yoğunlaştırması için bu odak dışında diğer dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırın. 

Çocuğun yapacağı çalışmaya odaklanması için masa ve çalışma ortamını düzenlenmesi oldukça önemli. Çalışma ortamında dikkat dağıtabilecek oyuncak, tablet, telefon gibi unsurları, çocuğun çalışma zamanlarında ortadan kaldırmaya özen gösterin. Böylece dikkat sorunu yaşayan çocuklarınızın tek bir göreve daha rahat bir şekilde odaklanmasına yardımcı olabilirsiniz.

Eğer çocuklar için bir görev zor geliyorsa bu görevi erteleme ve yapmama eğiliminde olabilirler. Bu durum aslında sadece çocuklar için değil, her yaştan kişinin yapabildiği bir davranış. Örneğin işinizle ilgili okumanız gereken yüzlerce sayfaya sahip bir rapor olduğunu hayal edin. Bu raporun tamamını okumak hem zor hem de yorucu bir süreç. İşin zorluğunu düşünerek raporu okumayı erteleyebilirsiniz. Peki, erteleme dışında ne yapabilirsiniz? Tabii ki raporu küçük parçalara bölerek bir çalışma planı oluşturabilirsiniz. İşte, bu çözümü çocukların yapacağı görevlerde de uygulamanız mümkün. 

Çocukların yapması gerektiği görevleri parçalara bölerek daha kolay bir şekilde yapmasına yardımcı olabilirsiniz. Eğer çocuğunuzun odasını toplamasını istiyorsanız “Odanı topla.” demek yerine “Önce oyuncaklarını topla. Bitince diğer göreve geçelim.” diyerek bir görevi daha küçük parçalar halinde yapmasını sağlayabilirsiniz.

Çocuklar genel olarak yapmak istemedikleri görevlere odaklanmakta zorluk yaşayabilir. Bu da çocuğun dikkat dağınıklığı yaşamasına, yapması gereken çalışmayı veya görevi sonuçlandırmamasına neden olabilir. Bu durumların üstesinden gelmek için çocukların yapması gereken görevlere biraz eğlence katabilirsiniz. “Peki, nasıl eğlenceli hale getirebilirim?” diye düşünüyorsanız da bunun için çocuğunuzun ilgi alanları size yol gösterebilir. 

Örneğin çocuğunuzun kitap okumasını istiyorsanız sevdiği türlere ve hikayelere benzer kitap seçenekleri ile konsantrasyon gerektiren bu aktiviteyi daha eğlenceli hale getirebilirsiniz. Ayrıca sadece okuma değil, öğrenme sürecine de hem eğitici hem de eğlenceli aktivitelerle katkı sağlayabilirsiniz. Oyun hamurlarıyla harfleri şekillendirme ve oyuncaklarla geometrik şekiller oluşturma gibi çocukların eğlenirken öğreneceği aktiviteler yapabilirsiniz.

Çocuklar, odaklanma konusunda zorluk yaşadıklarında dinlemeleri, hatırlamaları ve yönergeleri takip etmeleri daha zor hale gelebilir. Bu nedenle çocuğunuza aynı anda çok fazla talimat vermemeye çalışın. Kısa ve açık talimatlarla çocuğunuzun yapacağı görevde adım adım ilerlemesine yardımcı olabilirsiniz. 

Diyelim ki çocuğunuzun ödevini yapması gerekli. Öncelikle çocuğunuza yapması gereken ödevi kontrol etmesini söyleyebilirsiniz. Sonrasında ise ödevi için gerekli malzemeleri hazırlamasını isteyebilirsiniz. Böylece çocuğunuza vereceğiniz kısa talimatlar ile ödevini yapma konusunda daha açıklayıcı bir yol haritası oluşturabilirsiniz.

Çocukların yaşadığı dikkat dağınıklığının altında yatan farklı sebepler olabilir. Yorgunluk ve açlık da bunlar arasında. Bu nedenle çocukların uyku ve beslenme düzenlerine dikkat etmek, çocukların dikkat eksikliği sorunu yaşamamaları için oldukça önemli. 

Çocuğun uykusuz kalması ve aç olması, yapması gereken görevlere odaklanmasını daha zor hale getirebilir. Bu nedenle çocuğunuzun beslenme düzeninin yeterli olmasına ve uykusunu almasına dikkat edin. Ayrıca herkesin dinlenmeye ihtiyacı olduğu gibi çocukların da dinlenmeye ihtiyaç duyduğunu unutmayın. Örneğin çocuklar okuldan eve geldiğinde yorgun olabilir. Bu yorgunluktan kaynaklı olarak başka bir göreve odaklanmaları daha zor olabilir. Bu nedenle çocukların da dinlenmeye ihtiyaç duyduğunu göz önünde bulundurarak programlarına boş zamanları da dahil etmeye özen gösterin. 

Çocukların odaklanma becerisini geliştirmek için dikkat etmeniz gereken temel unsurlardan bir diğeri de çocuğun öğrenme stilidir. Çünkü unutmayın ki her çocuğun öğrenme şekli farklı olabilir. Bu nedenle çocuğunuzu odaklanma konusunda desteklemek için görsel, işitsel ve dokunsal öğrenme stillerinden hangisine sahip olduğunu keşfetmeniz oldukça önemli. 

Çocuğun öğrenme stillerine göre çalışmaları ve görevleri, öğrenme stiline uygun olacak şekilde geliştirebilirsiniz. Örneğin görsel öğrenme stiline sahip bir çocuk, yeni bilgeleri almak için görsel materyallere ihtiyaç duyar. Bu nedenle bilgileri sadece sözel olarak anlatmak yerine bu bilgilerden aynı zamanda görsel bir dünya yaratarak odaklanmalarına katkı sağlayabilirsiniz. 

Genellikle yapılan çalışmaların sonucuna odaklanılır. Bu nedenle sonuç başarılı ise sadece bu sonuç takdir edilir. Ancak bu başarının ortaya çıkmasını sağlayan ise sonuca gelene kadar gösterilen çabadır. Çabayı takdir ederek çalışma sürecinde çocukları motive edebilir ve sonuca daha odaklı bir şekilde ulaşmalarını sağlayabilirsiniz. 

Örneğin yazı yazmayı öğrenen bir çocuk, bir kelimeyi yazmak için büyük bir çaba gösterir. Bu süreçte sadece sonuca geldiğinde “Adını ne kadar da güzel yazmışsın.” demenin yanı sıra “Kalemi nasıl da doğru tutuyorsun ve tam çizgide yazıyorsun.” diyerek gösterdiği çabayı da takdir edebilirsiniz.

Çocuklar için yaptıkları faaliyetler ve bu faaliyetlerin ardından verecekleri molalar için zaman aralıkları da odaklanma konusunda önemli bir yere sahip. Yapacağı göreve ne kadar zaman ayırması gerektiğini ve ne zaman mola vereceğini bilen bir çocuk, çalışma süresini daha odaklı bir şekilde değerlendirebilir. Çünkü mola vermeden faaliyet yapmaya devam eden bir çocuk zamanla dikkat dağınıklığı yaşayabilir. 

Örneğin çocuğunuz ders çalışırken ders ve mola için zaman aralıkları belirleyebilirsiniz. “25 dakika çalışma sonrası 10 dakika mola” gibi bir planlama ile çalışma süresini daha verimli şekilde geçirmesini sağlayabilirsiniz. Ancak unutmayın ki planladığınız bu programa düzenli bir şekilde devam etmeniz de çocuğun odaklanmasını geliştirmek için oldukça önemli.

Tabii ki bazı durumlarda yukarıda sıraladığımız yöntemler etki göstermeyebilir. Çünkü bazen bir çocuğun basit stratejilerle çözülmesi zor olan dikkat sorunları olabilir ve bu dikkat dağınıklığı durumu uzun süre devam edebilir. Böyle bir durumda çocuğunuzun dikkat eksikliği ve odaklanma sorununa yardımcı olabilmek için profesyonel destek almanızda fayda var. Böylece dikkat eksikliğinin altında yatan sebepleri uzman görüşleri sayesinde keşfedebilir, çocuğun dikkat süresini artırmaya yönelik oyun ve aktivitelerle daha kapsamlı bir plan oluşturabilirsiniz. 

Unutmayın ki çocukların odaklanma becerilerini geliştirmek için destek alabileceğiniz oyunlar, farklı açılardan da çocukların gelişimine fayda sağlar. “Peki, nasıl?” diyorsanız oyunların çocuklara sağladığı faydaları keşfetmek için “Çocuk Gelişimi İçin Oyun ve Aktivite” yazımızı okuyabilirsiniz. 

*Burada yer alan bilgiler bir sağlık profesyoneline danışmanın yerine geçemez. Sağlığınız için lütfen doktorunuza ve/veya eczacınıza danışınız.