D Vitaminini Tanıyalım

D vitamini kendine has birçok özelliği bulunan bir vitamindir. Steroid yapıdaki bu hormonun üretimi ciltte güneş ışığı ile temas sonrası kolesterol kullanılarak gerçekleştirilir. Geniş bir süre ile güneş ışığı alan bölgelerdeki bireyler haftada birkaç kez güneş ışığına maruz kalarak gerekli D vitamini üretimini sağlayabilir. Ancak özellikle güneş ışığından yeterince faydalanılamayan kış aylarında besinler D vitamini düzeyinin desteklenmesi sağlanabilir ⁽¹⁾.

Yağda çözünebilir bir madde olan D vitamini vücutta depolanarak uzun bir süre boyunca saklanabilir. Gıdalar ile vücuda alınan D vitamini temel olarak 2 formda incelenir. Kolekalsiferol olarak isimlendirilen D3 vitamini, yağlı balıklar ve yumurta sarısı gibi hayvansal kaynaklı besinler içerisinde yer alır⁽¹⁾. Mantar, maya veya bitkisel kaynaklı besinler ise ergokalsiferol olarak isimlendirilen d vitamini olan besinler arasındadır. D vitamini nelerde var sorusunun cevapları içerisinde bulunan bu gıdalar ancak sık olarak tüketilirse yeterli vitamin seviyesine ulaşılabilir.

• D vitamini kalsiyumun ve fosforun normal emilimine/kullanımına katkıda bulunur.
• D vitamini normal kan kalsiyum düzeyine katkıda bulunur.
• D vitamini normal kemiklerin korunmasına katkıda bulunur.
• D vitamini normal kas fonksiyonunun korunmasına katkıda bulunur.
• D vitamini normal dişlerin korunmasına katkıda bulunur.
• D vitamini bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur.
• D vitaminin hücre bölünmesinde görevi vardır.

D vitamini eksikliği sonucu çocuk ve yetişkinlerde kas iskelet sistemine ilişkin sorunlar meydana gelebilir.

D vitamininin D2 ve D3 olmak üzere besinler ile alınabilecek 2 türde formu mevcuttur ⁽²⁾. D3 vitamini sadece hayvansal kaynaklı gıdalar içerisinde yer alırken, D2 vitamini bitkisel besinler ve zenginleştirilmiş gıdalarda bulunur ⁽²⁾. D3 vitamini güneş ışınlarından özellikle ultraviyole B (UVB) ışınları ile etkileşen deri üzerinde 7-dehidrokolesterol kullanılarak üretilir ⁽²⁾. Benzer bir süreç bitkiler ve mantarlarda da meydana gelir ve bu canlılar ergosterol olarak isimlendirilen bitkisel yağları kullanarak D2 vitamini sentezini gerçekleştirir ⁽²⁾.

Üretim sürecine bağlı olarak “gün ışığı vitamini” olarak da ifade edilen D3 vitamini, kan dolaşımındaki kalsiyum konsantrasyonunun kas iskelet sisteminin normal fonksiyonları için fizyolojik sınırlarda tutulmasına katkı sağlar ⁽³⁾.

Steroid yapıda hormon olarak işlev gören D vitamini, cildin güneş ışığına maruziyeti sonrasında kolesterol kullanılarak üretilir ⁽¹⁾. Yağda çözünebilen vitaminler içerisinde yer alan D vitaminini diğer vitaminlerden ayıran birçok özelliği vardır ⁽¹⁾.
D vitamini üretilmesinden sonra aktif hale geçebilmesi için iki aşamadan geçer ⁽¹⁾. Bu işlemlerin birincisi karaciğerde, ikincisi ise böbreklerde gerçekleşir ve D vitamini aktif steroid hormon formuna dönüşür ⁽¹⁾. Aktif D vitamini neredeyse vücudun bütün hücrelerinde çeşitli görevler üstlenir ⁽¹⁾.

D3 vitamini vücudun birçok normal fonksiyonuna katkı sağlayabilir ⁽⁴⁾. Bu işlevlerinin başında kalsiyum ve fosfor emilimini düzenlemesi ve bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarına yaptığı destek gelir ⁽⁴⁾. Yeterli düzeyde D vitamini bulunması normal diş ve kemik yapılarının normal büyüme gelişme işlevine katkı sağlayabilir ⁽⁴⁾.

D vitamininin kan düzeyi mililitrede 30 nanogramın altına inmesi eksiklik olarak tanımlanır ⁽³⁾. Çocuklarda bu durumun meydana gelmesi çocuğun genetik olarak belirlenmiş uzunluğa ve kemik kütlesine ulaşmasında bir sorun teşkil edebilir ⁽³⁾. Yetişkinlerde ise D vitamini eksikliği sonucu kas iskelet sistemine ilişkin sorunlar meydana gelebilir ⁽³⁾. Bu problem geliştiğinde kemiklerin yapısal desteği zayıflar ve kırıklara karşı bir yatkınlık söz konusu olabilir ⁽³⁾. Bu özellikleri dolayısıyla D3 vitamini eksikliği sonucu kas ve kemik ağrısı gibi belirtiler meydana gelebilir ⁽³⁾.

Steroid yapıda hormon olarak işlev gören D vitamini, cildin güneş ışığına maruziyeti sonrasında kolesterol kullanılarak üretilir ⁽¹⁾. Yağda çözünebilen vitaminler içerisinde yer alan D vitaminini diğer vitaminlerden ayıran birçok özelliği vardır ⁽¹⁾.
D vitamini üretilmesinden sonra aktif hale geçebilmesi için iki aşamadan geçer ⁽¹⁾. Bu işlemlerin birincisi karaciğerde, ikincisi ise böbreklerde gerçekleşir ve D vitamini aktif steroid hormon formuna dönüşür ⁽¹⁾. Aktif D vitamini neredeyse vücudun bütün hücrelerinde çeşitli görevler üstlenir ⁽¹⁾.

*Burada yer alan bilgiler bir sağlık profesyoneline danışmanın yerine geçemez. Sağlığınız için lütfen doktorunuza ve/veya eczacınıza danışınız.
**TİTCK GIDA VE TAKVİYE EDİCİ GIDALARDA SAĞLIK BEYANI KULLANIMI KILAVUZU EK-1
*** Takviye edici gıdalar normal beslenmenin yerine geçemez. Dengeli ve çeşitli beslenme sağlıklı yaşam için önemlidir.