Her ebeveyn, çocuğunun okula gitmesini ve her gün yeni şeyler öğrenmek için heyecan duymasını ister. Ancak bazı çocuklar için okula gitme düşüncesi, kaygı ve korku kaynağı haline gelebilir. Bu da çocuğun okula gitmek istememesine yol açabilir. “Peki, bunun nedeni nedir?” diye düşünüyorsanız okul fobisi kavramı ile tanışmanın zamanı geldi.

O halde gelin, “Okul fobisi nedir, neden ortaya çıkar ve çocuğunuza bu süreçte nasıl destek olabilirsiniz?” sorularını cevaplayarak birlikte bu zorlayıcı süreci anlamaya ve ebeveyn olarak bu süreçte dikkat etmeniz gerekenleri keşfetmeye başlayalım.

Okul fobisi veya okul korkusunu genel olarak çocukların okula gitmekten kaçınmalarına yol açan kaygı durumu olarak tanımlamak mümkün.

Tabii ki çocuğun yaşadığı bu korkuyu tetikleyen veya korkudan dolayı ortaya çıkan psikolojik etkiler söz konusu olabilir. Bu nedenle okul fobisi olan bir çocuğa sadece “Okula gitmek istemiyor.” düşüncesi ile değil, “Bu fobinin temelinde neler olabilir?” bakış açısı ile yaklaşmakta fayda var.

Hemen her çocuk, belirli dönemlerde okula gitmek konusunda isteksiz hissedebilir. Bu isteksizlik, okuldan kaçınmasına sebep olmayarak bir süre sonra geçebilir. Ancak okul fobisinde çocuklar okula gitmekten kaçınma eğiliminde olur. Bu nedenle çocuk, okul gitmeyi çok sık bir şekilde reddeder ve gitse bile okulda kalmakta sorun yaşayabilir. Hatta okula gitme korkusundan kaynaklı olarak çocuklar, mide bulantısı ve karın ağrısı gibi fiziksel rahatsızlıklar bile yaşayabilir.

Okul korkusu belirli bir yaş grubuna özel değil, genel olarak her yaştan çocukta görülebilen bir durum. Okula yeni başlayacak bir çocuğun yaşadığı stresten kaynaklı da okul fobisi oluşabileceği gibi düzenli olarak okula giden çocuklar da farklı sebeplerden dolayı okul fobisi yaşayabilir. Bu nedenle okul fobisinin farklı şekillerde ortaya çıkabileceğini söylemek mümkün.

Genel olarak okul fobisinin başlangıcında ise şu üç durum ortaya çıkabilir:

• Çocuklar okula başladığı günden itibaren başlayarak aylar boyunca okula gitme konusunda isteksizlik yaşayabilir.
• Okula gitme konusunda isteksizlik yaşamayan bir çocuk, birdenbire okula devam etmeyi istemeyerek okula gitme sürecinde zorlanabilir.  
• Bazı çocuklarda ise bu durum, duygusal açıdan daha zorlayıcı hale gelebilir. Çünkü çocuk, okula gitme konusunda karşı çıkmasa bile gittiğinde mutsuz hissedebilir ve derslere karşı ilgisiz olabilir. Zaman içerisinde de yaşadığı bu mutsuzluk, okulu reddetme davranışına dönüşebilir.

Okul fobisinin ortaya çıkmasında bu üç davranış değişikliği ile karşılaşılabilir. Ancak unutmayın ki önemli olan çocuğun fobisinin nasıl ortaya çıktığı değil, bu fobiyi oluşturan nedenleri tespit edebilmek.

Çocuklarda okul fobisi oluşmasının aslında belirli ve tek bir nedeni bulunmaz. Çünkü bu fobiyi tetikleyen pek çok neden olabilir. Aile ile ilişki, okulda yaşadığı zor bir durum veya düzen değişikliğinde yaşanılan stres, çocuklarda okul korkusuna dönüşebilir.

Okul fobisine neden olabilecek bazı durumları ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Aile içerisinde yaşanan boşanma veya yeni bir çocuğun dünyaya gelmesi gibi değişimler
• Şehir, ülke okul veya öğretmenin değişmesi
• Okulda huzursuz edici durumların yaşanması
• Çocuk ve öğretmen ilişkisindeki anlaşmazlıklar
• Çocuğun okulda fiziksel şiddete maruz kalması
• Ders ve sınavlarda yaşanabilen başarısızlık

Nedenlerden de anlaşıldığı gibi farklı durumlardan dolayı çocuklar, okula gitme konusunda isteksizlik yaşayabilirler. Ancak neden her ne olursa olsun çocukların okulla ilgili yaşadıkları bu kaygının üstesinden gelmeleri için ebeveynlerin desteği oldukça önemli.

Okul fobisi önlem alınmadığı takdirde çocuğun hem fiziksel sağlığını hem de eğitim hayatını etkileyen bir sürece dönüşebilir. Böyle olumsuz durumların yaşanmaması için de çocuğun okula karşı oluşturduğu bu fobinin temellerini anlamak şart.

“Peki, bunu nasıl yapacağım?” diyorsanız ebeveyn olarak bu süreçte çocuğunuzla kurduğunuz iletişimin oldukça önemli olduğunu söyleyelim. Çocuğunuzla okul korkusu hakkında iletişim kurarken dikkat etmeniz gerekenleri ise şu şekilde sıralamak mümkün.

Çocuğun Korkusunu Anlamak İçin Empati Kurun

Çocuğun yaşadığı okul korkusu, okula gitme konusunda isteksiz olmasına sebep olabilir. Tabii ki ebeveyn olarak çocuğunuzun eğitimine sekte vurulmasını istememeniz oldukça doğal. Ancak bu durumda çocuğu okula gitmesi için zorlamak ya da yaşadığı korkuyu görmezden gelmek, çocuğun daha çok okuldan uzaklaşmasına sebep olabilir. Bu nedenle ilk olarak çocuğunuzla empati kurmaya ve yaşadığı korkuyu onun bakış açısından anlamaya özen gösterin.

Sorunları Ortaya Çıkarmak İçin Gözlem Yapın

Okul fobisini ortaya çıkaran pek çok neden olabilir. Çocukla iletişim kurularak bu korkunun altında yatan nedenleri keşfetmek mümkün. Ancak kimi zaman çocuklar, hislerini paylaşma konusunda daha içe kapanık davranabilir. Bu nedenle de okul fobisinin kaynağını keşfetmek için ebeveynlerin detaylı bir şekilde gözlem yapabilmesi oldukça önemli.

Çocuğun evde ya da düzeninde bir değişiklik olmadığını biliyor ve yaşanılan bu korkunun kaynağının okulda karşılaştıklarından kaynaklı olduğunu düşünüyorsanız çocuğunuzun öğretmeni ve arkadaşları ile iletişime geçebilirsiniz. Böylece çocuğunuzda kaygı yaratan sorunları analiz edebilirsiniz.

Kaygılarınızı Çocuğunuza Yansıtmayın

Çocuğunuzun okula gitmeyi istememesi, tabii ki bir ebeveyn olarak sizin için de zor bir durum. Çocuğunuz, yaşadığı bu korkudan kaynaklı olarak okula gitmek istemedikçe “Çocuğum eğitimden eksik mi kalacak?” düşüncesine kapılmanız ve çocuğunuzun geleceği için kaygılanmanız oldukça doğal. Ancak unutmayın ki bu kaygıyı çocuğunuza yansıtmanız, çocuğun daha stresli hissetmesine sebep olabilir. Bu da okul korkusunu tetikleyerek bu fobiyi yenmesinin önüne geçebilir. Bu nedenle çocuğunuzun okul fobisini yenmesini istiyorsanız yaşadığınız kaygıları çocuğunuza yansıtmamanızda fayda var.

Yardım Almayı İhmal Etmeyin

Ebeveyn desteği bu durumda oldukça önemli olsa da tabii ki çocuğun okula gitmek istememesine neden olan sorunun çözümlerini keşfetmek ve uygulamak zor olabilir. Üstelik iletişimin oldukça hassas olduğu bu süreçte.

Böyle bir durumda çocuğunuzun okul fobisi sorununa yardımcı olabilmek için profesyonel destek almanızda fayda var. Böylece çocuğun okula gitmek istememesinin altında yatan nedenleri uzman görüşleri sayesinde keşfedebilir ve sorunlara yönelik daha kapsamlı bir çözüm planı oluşturabilirsiniz.

Unutmayın ki okula gitme konusunda yaşanan her isteksizlik okul fobisi olmayabilir. Sadece belirli bir zaman aralığında da çocuklar okula gitme konusunda daha stresli hissedebilir. Özellikle tatil dönemlerinden sonra. Çünkü tatil modundan çıkmak aslında herkes açısından zorlayıcı bir durum. Bu nedenle de okula dönüş sürecinin çocuklar için heyecanlı olduğu kadar stresli bir sürece dönüşebilmesi de oldukça normal. Tatil dönüşlerinde çocuğunuzu duygusal ve zihinsel olarak okula hazırlamak için dikkat etmeniz gerekenleri keşfetmek isterseniz “Okul Zamanı: Çocuğunuz Okula Hazır mı?” yazımızı okuyabilirsiniz.

*Burada yer alan bilgiler bir sağlık profesyoneline danışmanın yerine geçemez. Sağlığınız için lütfen doktorunuza ve/veya eczacınıza danışınız.