Gelişim basamakları bebeklik döneminden çocukluk dönemine geçişteki süre zarfında gerçekleşen bir takım hedefler üzerinden değerlendirilir. Bu hedefler genel olarak 5 kategoride incelenir ve kaba motor kabiliyetler, ince motor becerileri, konuşma, bilişsel- sosyal-duygusal yetenekler ve davranışsal beceriler; bu 5 gelişim basamağı hedeflerini oluşturur. Bu basamakların bilinmesi ve doğru analiz edilmesi ile bebeğin gelişimi konusundaki problemlerin erken dönemde tespit edilmesi ve doğru müdahalenin gerçekleştirilmesi sağlanabilir.

Gelişim basamakları çocuğun yaşının büyümesi ile birlikte değişkenlik gösterir ⁽¹⁾.

• 6 aylık çocuklar aynadaki görüntüsüne karşı ilgilidir, yuvarlanabilir ve ünsüzleri kullanarak anlamsız sesler çıkarabilir.
• 9 aylık çocuklar yabancı kişilerden korkar, destek almadan oturur ve emekleyebilir. Hayır kelimesinin ne anlam ifade ettiğini algılayabilirler ve anne ya da baba kelimesini çıkararak ebeveynleri parmakla gösterebilme kapasitesine erişirler.
• 12 aylık çocuklar giyinme sırasında kollarını ve bacaklarını dışarıya doğru kaldırabilir, aile bireyleri uzaklaşırken ağlarlar, kaldırıldıklarında ayakta durabilir, basit emirlere yanıt verebilirler. Çeşitli mimikler geliştiren bu dönemdeki çocuklar aynı zamanda nesneleri boşluklara yerleştirebilir veya nesneleri birbirine vurarak ses çıkartabilirler.
• 18 aylık çocuklar oyuncakları ile oynayabilir, aile bireylerine sarılıp öpebilir veya kendi başına yürüyebilir. Bu dönemdeki çocuklar aynı zamanda kaşık ile yemek yiyebilirler, birden çok kelimeyi tek başına dile getirebilirler ve kalemler ile çeşitli karalama çizimler yapabilirler.
• Çocuklar 2 yaşına eriştiğinde ise arkadaşları ile oyun oynamaya başlayabilir, ayak parmakları üzerinde kalkabilir, topa vurabilir veya topu fırlatabilir. 2-4 kelimelik cümleler de kurabilen 2 yaşındaki çocuklar 2 aşamalı talimatları da yerine getirebilir.

Motor becerilerin gelişme süresi çocuktan çocuğa farklılık gösterebilir ⁽²⁾. Bazı bebekler 9 aylık olduklarında yürümeye başlarken, bazı bebekler ise 14 aylıkken henüz ayağa kalkmak için farklı yöntemler tercih ediyor olabilir ⁽²⁾. Yürüme öncesinde genellikle bir emekleme dönemi mevcuttur ⁽²⁾.
Tüm hareket kabiliyetleri bebeğin gelişimi sırasında aşama aşama ilerler ve bu süre içerisinde bebeğin kasları vücut ağırlığını destekleyebilecek şekilde gelişir ⁽²⁾. Genel olarak 4-9 ay arasındaki çocuklarda karın kasları çocuğun desteksiz oturabilmesini sağlayacak şekilde gelişir ⁽²⁾. 6-11 aylarda sürünmeye başlayan çocuklar aynı zamanda 8. aydan itibaren kendilerini çeşitli eşyalara tutunarak ayağa kaldırabilirler ⁽²⁾. Ayağa kalkmasının ardından başta ebeveynlerin elinden tutması ile yürüyen çocuklar dengelerini korumayı öğrendikten sonra tek başına yürüyebilir ⁽²⁾. Bu eylemin 1 yaşına kadar gerçekleşmemesi normal kabul edilir ⁽²⁾.
14 aylık olan bebeklerde yürümenin başlamaması ebeveynlerde bir telaşa neden olabilir ancak bu durum her zaman bir problem ile ilişkili değildir ⁽³⁾. Yürümenin 18 aya kadar başlamaması halinde ise bebeğin motor gelişim basamaklarının hangisinde olduğuna dair pediyatri uzmanlarından destek alınması önerilir ⁽³⁾.

Birçok çocuk ilk kelimesini 10-14 ay arasında dile getirir ⁽⁴⁾. 15 aylık olan çocuklar vücutlarının bazı kısımlarını isimleri ile birlikte gösterebilirler ⁽⁴⁾. Genel olarak tanıdık nesnelerin isimlerinin öğrenilmesi 12-18 ay arasında gerçekleşir ⁽⁴⁾. 18 aylık olan çocukların kelime dağarcığı en az 10 kelimeden meydana gelir ⁽⁴⁾. Genel olarak çocuklar 2 yaşına geldiklerinde birçok kelimeyi anlamları ile bilir ve kullanabilirler ⁽⁴⁾. 2 yaşındaki çocuklar aynı zamanda isimleri de öğrenmiş olurlar ve 2 kelimelik cümleler kurarak soru sorabilir veya istekte bulunabilirler ⁽⁴⁾.
Bu zamanlarda çocuklar arasında çeşitli farklılıklar bulunması normaldir ⁽⁴⁾. Dil gelişimi ile ilgili becerilerde akranlarından geri kalmış çocukların ebeveynleri pediyatri hekimlerine kontrol amaçlı başvurmalı ve endişelerini dile getirmelidir. Çocuğun dil gelişimine nasıl katkı sağlayabilecekleri hakkında destek almaları önerilir ⁽⁴⁾.

*Burada yer alan bilgiler bir sağlık profesyoneline danışmanın yerine geçemez. Sağlığınız için lütfen doktorunuza ve/veya eczacınıza danışınız.