Günümüzde popüler hale gelen pek çok beslenme trendi mevcut. Özellikle kilo vermek isteyenlere yönelik birçok diyet planı ile karşılaşmak mümkün. Tüm planlar birbirinden farklı olsa da genel olarak hepsinin ortak özelliği ise tüketilmesi ve tüketilmemesi gereken besinlere yönelik bir plan oluşturulması.

Ancak tabii ki sürekli kalori saymak, kısıtlamalara uymak ya da yasaklı yiyecekler listesinden uzak durmak bir süre sonra yorucu hale gelebilir. Hatta kişiler, kısıtlanan yiyeceklere yönelik yoğun istek duyabilir. İşte, bu durumun önüne geçmek için yemek ile ilişkimize yeni bir bakış açısı kazandırmayı amaçlayan yaklaşım ise sezgisel beslenme. Peki, sezgisel beslenme tam olarak nedir ve nasıl uygulanır?

Gelin, tüm detayları ile sezgisel beslenme yaklaşımını birlikte keşfedelim.

Sezgisel beslenme, 1995 yılında beslenme uzmanları Evelyn Tribole ve Elyse Resch tarafından ortaya atılan bir kavram. Bu kavramı ise bireylerin yemekle olan ilişkisini iyileştirmek için diyet kültürüne alternatif olarak sunulan bir yaklaşım olarak tanımlamak mümkün. Çünkü sezgisel beslenmede genel olarak yeme davranışlarını şekillendiren dış faktörler yerine bireyin açlık ve tokluk sinyalleri dikkate alınır.

Bu yaklaşımın temelinde açlık, tokluk ve tatmin gibi biyolojik sinyalleri fark etmek ve bu sinyallere uygun hareket etmek bulunur. Yani kişinin ne yiyeceğinden öte sadece ne zaman yemek yiyeceğine odaklanan bir yaklaşım benimsenir. Bu yaklaşım kişiyi kısıtlamak yerine sezgilerine göre kendine uygun olanı keşfetmesine olanak tanır.

Örneğin sezgisel yeme kapsamında bir diyet listesine bağlı kalmak yerine vücudunuzun gerçekten acıktığını hissettiğinizde yemek yemeniz, aynı şekilde tokluk hissine ulaştığınızda yemek yemeyi bırakmanız gerekir.

Sezgisel beslenme, diyet döngülerini kırmaya ve vücudun gıdayla ilgili doğal sinyalleri ile yeniden bağlantı kurmaya odaklanır. Bu odak noktasına göre de bu beslenme düzenini ortaya çıkaran Evelyn Tribole ve Elyse Resch tarafından sezgisel beslenme için 10 temel prensip olduğu belirtiliyor. “Peki, bunlar nelerdir?” diyorsanız sezgisel beslenmenin prensiplerini şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Diyet Zihniyetini Reddedin: Sezgisel beslenme, katı diyet kurallarına karşı bir duruş sergiler. Kilo verme baskısından kurtulmak ve yemekle barışık bir ilişki kurmak, bu beslenme düzeninin temelidir.
2. Açlığınıza Saygı Gösterin: Vücudunuzun açlık sinyallerine saygı gösterin. Acıktığınızda yemek yemekten çekinmeyin ve bu doğal ihtiyacınızı bastırmamaya özen gösterin.
3. Yemekle Barışın: Yemekleri yasak olarak damgalamak, bu yemekleri daha çok istemenize sebep olabilir. Bu düşünce ile baş edebilmek için de kısıtlayıcı düşünce tarzını benimsemek yerine tüm yemekler ile barışın ve ve tüm yiyeceklerin ölçülü bir şekilde tüketilebileceği fikrini benimseyin.
4. İçinizdeki Gıda Polisine “Dur” Deyin: Yiyecekleri iyi ya da kötü olarak sınıflandırmak ve kötü olarak sınıflandırdığınız bir yemek yediğinizde suçluluk hissetmek gibi içsel olumsuz düşüncelerin farkında olun ve onlarla mücadele edin.
5. Tokluğu Dinleyin: Vücudunuzun tokluk sinyallerine kulak verin ve doyduğunuzu hissettiğinizde yemeyi bırakmayı öğrenin.
6. Yemek Yemekten Keyif Alın: Yemek yeme deneyiminin keyfini çıkarın. Yediğiniz yiyeceklerin hem damak zevkinizi tatmin etmesine hem de bedeninizi doyurmasına özen gösterin.
7. Duygularınızı Fark Edin: Yiyecekleri, stres veya duygusal boşluğu doldurmanın bir yolu olarak kullanmaktan kaçının. Bunun yerine duygularınızı anlamaya ve baş etmek için yiyeceklere yönelmek yerine başka yöntemler bulmaya çalışın.
8. Bedene Saygı Gösterin: Vücudunuzun benzersiz yapısını kabul edin ve ona saygı duyun. İdeal bir bedene ulaşmak için kendinizi zorlamaktan vazgeçin.
9. Hareketten Keyif Alın: Egzersizi yalnızca kalori yakmak için bir araç olarak görmeyin. Hareket ederken bedeninizin ne kadar güçlü ve enerjik hissettiğine odaklanın.
10. Sağlığınızı Önceliklendirin: Yeme seçimlerinizde hem sağlığınızı hem de damak zevkinizi göz önünde bulundurun. Bedeninize iyi gelecek yiyecekleri seçmeye çalışın. Tabii ki bu seçimleri yaparken kendinizi kısıtlamayın.

Prensiplerinden de anlaşıldığı gibi sezgisel beslenme aslında bir beslenme planından öte yemek yeme algımızı düzenlememize yardımcı olan bir yaklaşım. Bu yaklaşımı hayatınızın bir parçası yapmak için de uygulama aşamasında tercih edebileceğiniz bazı yöntemler mevcut. Bu yaklaşımı hayatınıza dahil etmek için kullanabileceğiniz yöntemleri de şu şekilde sıralamak mümkün:

• Açlık ve Tokluk Günlüğü Tutun: Gün boyunca açlık ve tokluk hislerinizi takip edin. Genel olarak bir plan çıkarmak için acıktığınız ve yemek yediğiniz saatleri not ettiğiniz bir günlük tutabilirsiniz. Böylece vücudunuzun sinyallerini daha iyi takip edebilirsiniz.
• Daha Yavaş Yemek Yemeyi Deneyin: Yemek yerken yavaşlamaya özen gösterin. Böylece vücudunuzun tokluk hissini daha iyi algılamasına yardımcı olabilirsiniz.
• Duygusal Yeme Durumlarını Fark Edin: Duygusal beslenme durumunun önüne geçebilmek adına duygularınızla başa çıkmak için yemek yediğiniz anları not edebilirsiniz. Bu yemekle duygusal bir bağlantı kurduğunuz durumları daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir.
• Yiyeceklere Yönelik Yasakları Ortadan Kaldırın: Diyetlerin yasakladığı yiyecekleri hayatınıza dahil ederek yasak kavramını ortadan kaldırabilirsiniz. Bu sayede yasak olarak nitelendirilen yiyeceklere karşı duyduğunuz yoğun isteği dengeleyebilirsiniz.

Sezgisel beslenme, özellikle kilo verme amacıyla tercih edilen diyet kültürünün yarattığı yiyeceklere yönelik olumsuz algıyı yıkmak ve kişilerin kendi bedenini tanıyarak bir beslenme düzeni oluşturması için bir yol haritası. Ancak tabii ki bu yol haritasını hayatının bir parçası haline getirmek herkes için uygun olmayabilir. Çünkü bazı sağlık sorunlarından kaynaklı olarak kişilerin yemesi ve yememesi gereken besinler bulunabilir. Bu nedenle sezgisel yemeyi denemeyi planlıyorsanız öncelikle doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.

Unutmayın ki sağlığınız için beslenme alışkanlıkları büyük öneme sahip. Beslenme konusunda uzman bir diyetisyenden destek almadan ve bir uzmana danışmadan ilerlemek ise yanlış tercihler yapmanıza sebep olabilir. “Peki, nerede hata yapıyorum?” diye düşünüyorsanız da beslenme alışkanlıklarınızı gözden geçirmenize yardımcı olacak “Sık Yapılan Beslenme Hataları” yazımızı okuyabilirsiniz.

*Burada yer alan bilgiler bir sağlık profesyoneline danışmanın yerine geçemez. Sağlığınız için lütfen doktorunuza ve/veya eczacınıza danışınız.