Bağışıklık Sistemi ve Beyin Arasındaki Diyalog

Bu konuda tıp eğitiminde uzun zamandır süregelen genel öğreti merkezi sinir yapılarının bağışıklık sisteminin gözetiminden bağımsız olarak işlevini sürdürdüğü yönündeydi ⁽²⁾. Bu bilginin temel dayanağı ise kan beyin bariyeri adı verilen bir yapının savunma hücrelerinin giriş ve çıkışlarına izin vermemesidir ⁽²⁾. Son yıllarda bu düşüncenin aksine beynin bağışıklık sisteminden tamamen bağımsız olmadığı düşüncesi popüler bir fikir haline geldi ⁽²⁾. Bu yeni bilginin temel dayanağını ise beyin omurilik sıvısının savunma sisteminin bir parçası olan boyun lenf nodlarına akması oluşturdu ⁽²⁾.

Lenf nodları lenfatik kanalları ile birlikte vücudu bir ağ gibi saran lenfatik sistemin birer parçasıdır ⁽²⁾. Herhangi bir hastalık oluşturma potansiyeline sahip etkileşim ile lenf nodlarında bu etkene karşı uygun cevabın oluşturulmasına başlanır ⁽²⁾. Kan dolu boşluklar ve sinüs (içi hava dolu odacık) yapıları beyinden akan lenf sıvısı güzergahında yer alan diğer yapılar arasında yer alır ⁽²⁾. Sinüslerin duvarı diğer yapılara göre daha geçirgen özelliğe sahiptir ⁽²⁾. Bağışıklık sisteminin hücreleri ve beyinden gelen küçük kimyasal maddeler bu sinüsler içerisine geçerek birbirleri ile etkileşebilirler ⁽²⁾. T hücresi adı verilen savunma hücrelerinin uyarılması bağışıklık yanıtını tetikleyici özellik gösterir ⁽²⁾.

Beyinde meydana gelen kuvvetli bağışıklık aktivasyonu sağlıklı beyin hücrelerine zarar verebilir ve ödem ile sonuçlanabilir ⁽²⁾. Kafatasının sınırlı bir hacme sahip olması nedeniyle beyin ileri derecede ödemi tolere edemeyecek bir organdır ⁽²⁾. Bu durumun önlenmesi adına bağışıklık sistemi, merkezi sinir yapılarına dair gözlemini sınırın dışındaki bölgede gerçekleştirdiği kabul edilir ⁽²⁾.

İyi bir gece uykusu ⁽⁶⁾ ve düzenli fiziksel egzersiz hem beynin hem de bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarına katkı sağlayan yaşam tarzı değişikliği uygulamaları arasında yer alır ⁽³⁾. Yoğurt gibi fermente gıdalar hem D vitamini hem de probiyotik mikroorganizmaları içeriğinde barındırabilir ⁽⁵⁾. D vitamini bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna katkıda bulunur. ⁽⁵⁾. Probiyotik mikroorganizma içen besin ve takviye edici gıdalar sindirim sistemini düzenlemeye ve bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur. Omega-3 yağ asitlerinden DHA ise normal beyin fonksiyonlarının korunmasına katkıda bulunur ⁽⁴⁾. Greyfurt, portakal, mandalina ve limon gibi meyvelerin içerisinde bulunan C vitamini, bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarına katkıda bulunan bir diğer mikro besin maddesidir ⁽⁵⁾.