Gıda Etiketlerinde “Sağlıklı” İfadesinin Kullanımı

FDA, 19 Aralık 2024’te, üreticilerin gıda paketlerinde isteğe bağlı olarak kullanabildiği “sağlıklı” ifadesine yönelik kuralları güncellediğini duyurdu. Yeni kurallar, güncel beslenme bilimi ve federal beslenme rehberleriyle uyumlu hale getirildi.

“Sağlıklı” gibi ifadeler, tüketicilerin daha sağlıklı seçenekleri hızlı şekilde fark etmesine yardımcı olabilir. Ancak bir gıdanın bu ifadeyi kullanabilmesi için belirli kriterleri karşılaması gerekir. Eski, artık geçerliliğini yitiren kurallar yerine, güncel beslenme bilimi ve beslenme rehberlerine uygun şartlar getiriyor.

Örneğin, güncel ABD beslenme rehberleri:

• Tek tek besinlere değil, genel beslenme düzenine odaklanıyor,
• Toplam yağ miktarından çok yağın türünün önemli olduğunu vurguluyor,
• Sodyum ve ilave şeker tüketiminin sınırlandırılması gerektiğini belirtiyor.

Yeni kurallar da bu yaklaşımla, tüketicilerin sağlıklı bir beslenme modeline katkı yapan ürünleri daha kolay seçebilmesini hedefliyor.

Bir ürünün yeni kriterlere göre “sağlıklı” ifadesini kullanabilmesi için:

1. Amerikan Beslenme Rehberleri’nde yer alan bir gıda grubundan (meyve, sebze, tam tahıl, yağsız veya az yağlı süt ürünleri, protein kaynakları gibi) belirli bir miktar içermesi,
2. İlave şeker, doymuş yağ ve sodyum için belirlenen sınırları aşmaması gerekir.

Bu miktarlar; tek ürünler, karışık ürünler (birden fazla gıda grubunu içeren ürünler), ana yemekler ve öğünler için farklı şekilde hesaplanır.

Yeni düzenlemeyle, beslenme rehberleri tarafından teşvik edilen ve yalnızca su dışında ek malzeme içermeyen besinler otomatik olarak “sağlıklı” kabul ediliyor:

• Sebzeler
• Meyveler
• Tam tahıllar
• Yağsız ve az yağlı süt ürünleri
• Yumurta
• Balık ve deniz ürünleri
• Fasulye, mercimek, bezelye
• Kuruyemiş ve tohumlar
• Avokado
• Zeytinyağı
• Yağlı balıklar (ör. somon)

Bu ürünlerin taze, dondurulmuş veya konserve olması fark etmiyor. Buna karşılık, önceki kurallara göre “sağlıklı” sayılan bazı ürünler artık bu etiketi kullanamayacak. Örneğin:

• Zenginleştirilmiş beyaz ekmek
• Şeker oranı yüksek yoğurtlar
• Şekerli kahvaltılık gevrekler

1994’te belirlenen eski “sağlıklı” tanımında:

• Toplam yağ, doymuş yağ, kolesterol ve sodyum için sınırlar vardı,
• Ayrıca ürünün A vitamini, C vitamini, kalsiyum, demir, protein veya lif gibi besinlerden en az %10 Günlük Değer sağlaması gerekiyordu.

2016 ve 2017 yıllarında FDA, “sağlıklı” teriminin nasıl kullanılacağı konusunda kamuoyu görüşü toplamış ve bu süreç yeni kurallara temel oluşturmuştu.

FDA ayrıca, üreticilerin etiketlerde kullanabileceği tek tip bir “sağlıklı” sembolü geliştirmek için de çalışmalarını sürdürüyor. Böyle bir sembol, tüketicilerin sağlıklı seçenekleri daha kolay fark etmesine yardımcı olabilir.

FDA, 2021 ve 2022’de sembolle ilgili araştırma yapmak için kamuoyu duyuruları yayınladı ve gerekli onayları aldı. Şu anda tasarım ve geliştirme aşaması devam ediyor.

ABD’de kalp hastalıkları, tip 2 diyabet ve obezite gibi diyetle ilişkili hastalıklar giderek artıyor. Beslenmenin iyileştirilmesi, bu hastalıkların önlenmesinde en etkili yöntemlerden biri olarak görülüyor.

FDA bu nedenle:

• Tüketicilerin daha sağlıklı seçimler yapabilmesi için bilgilendirme çalışmaları yürütüyor,
• Gıda sektörünü daha sağlıklı ürünler üretmeye teşvik edecek düzenlemeler yapıyor,
• Toplumda daha dengeli beslenme alışkanlıklarının yaygınlaşmasını destekliyor.

*Burada yer alan bilgiler bir sağlık profesyoneline danışmanın yerine geçemez. Sağlığınızla ilgili sorularınız için lütfen sağlık uzmanına danışınız.

Uyarı: Gıda alerjiniz veya hassasiyetiniz varsa, tariflerde yer alan malzemeleri kullanmadan önce doktorunuza ya da bir beslenme uzmanına danışmanız önerilir.