Farklı bakış açıları, davranışlar ve ilgi alanları… Aynı ailede doğup büyümüş çocuklar bile birbirinden çok farklı özelliklere sahip olarak karşımıza çıkar. Her çocuk kendine özgü farklılıklar taşır, dolayısıyla öğrenme süreçleri de aynı şekilde çeşitlilik gösterir. Çocuğun aldığı eğitimin etkili ve verimli olması için bireysel öğrenme stillerinin anlaşılması ise ebeveynler ve öğretmenlere, çocukları destekleme konusunda yardımcı olur. Üstelik bu konu sadece eğitimin verimli olmasını sağlamaz, aynı zamanda çocuğun hayatını da etkiler.

Eğer siz de farklı öğrenme stillerini merak ediyorsanız gelin, çocukların eğitim hayatını bu denli etkileyen öğrenme stillerini detaylı bir şekilde inceleyelim.

Öğrenme stilleri; bilgiyi öğrenme, işleme ve saklamanın farklı yollarını ifade eder. Yaşam boyu değişmeyen öğrenme stilleri her bireyde farklılık gösterir. Her çocuğun yeni ve zor bilgileri öğrenme, anlama ve hatırlama süreçlerinde kendine özgü yöntemleri bulunur. Önemli olan da bu stilin farkında olarak onunla iletişime geçebilmek diyebiliriz. Çocuğunuzun nasıl daha kolay öğrenebildiğini bilmesi hem sizin hem de kendisinin hayat boyu işine yarayacak bir yöntem olacaktır.

Tabii bu öğrenme stillerini Howard Gardner’ın Çoklu Zekâ Kuramı ile karıştırmamak gerekir. Sekiz zeka türü olduğunu ileri süren Gardner’ın kuramının içerisinde de kinestetik, görsel, işitsel gibi kategoriler bulunduğu için karıştırılabilir.

Öğrenme stillerini kategorize etmenin birçok farklı yolu vardır, ancak Neil Fleming'in VARK (Visual, Aural, Reading-Writing, Kinesthetic) modeli en popüler olanlardan biridir. Bahsedeceğimiz öğrenme stillerini içeren ve bireylerin öğrenme tercihleri hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı olmak için tasarlanan Neil Fleming'in VARK modelinde öğrenme stillerinin dört ana türü bulunur:

• Kinestetik (yaparak, dokunarak ve hareket ederek öğrenme)
• Okuma ve yazma (liste yapma, ders kitaplarını okuma, not alma şeklinde öğrenme)
• Görsel (görerek öğrenme)
• İşitsel (işiterek öğrenme)

Şimdi, bu öğrenme stillerinin detaylarından bahsedelim.

Kinestetik öğrenme stili, dokunarak ve hareket ederek öğrenmeyi ifade eder. Bu öğrenme stiline sahip çocuklar, fiziksel aktivite yoluyla en iyi şekilde öğrenirler. Kinestetik öğreniciler genellikle “yaparak öğrenmeyi” tercih eder. Masa başında uzun süre oturmakta zorlanır, sürekli hareket etme isteği duyarlar.

• Uygulamalı aktivitelerde iyi mi?
• Bir şeyi öğrenmek için pratik mi yapması gerekir?
• Uzun süre hareketsiz oturmak onun için zor mu?

Çocukların bu sorulara verdikleri cevap “evet” ise kinestetik öğrenme stiline sahip olabilirler.

Bu çocuklar için sınıfta fiziksel aktivitelerle desteklenen dersler düzenlemek, öğrenme sürecini kolaylaştırabilir. Örneğin bir tarihi olayı canlandırmak veya matematik problemlerini fiziksel araçlarla çözmek kinestetik öğrenme stiline sahip olanlar için etkili yöntemlerdir.

Okuma ve yazma öğrenme stiline sahip olan çocuklar, okuyarak ve yazarak çok daha kolay bir şekilde öğrenebilirler. Kitap okumak ve not almak bu öğrenme stiline sahip çocuklar için en etkili öğrenme yollarıdır. Öğrenme sırasında kendi cümleleriyle not tutarak ve özet çıkararak bilgiyi daha iyi anlayabilirler.

• Liste yapmaktan, yazı yazmaktan hoşlanıyor mu?
• Ders kitabını okuyarak bir şeyler öğrenmeyi seviyor mu?
• Ders esnasında ve ders kitaplarını okurken çok fazla not alıyor mu?
• Sınavlara çalışırken not çıkararak mı çalışmayı tercih ediyor?

Çocukların bu sorulara verdikleri cevap “evet” ise okuma yazma öğrenme stiline sahip olabilirler.

Bu öğrenme stiline sahip çocuklar için öğretmenler ve ebeveynler, bolca okuma materyali sunarak ve yazma aktiviteleriyle destekleyerek onların öğrenme süreçlerini daha etkili hale getirebilirler. Ders çalışırken metin okuma ve yazma fırsatlarını artırmak başarılarını destekler.

Görsel öğrenme stiline sahip çocuklar, bilgiyi görsel ögeler üzerinden daha iyi anlar ve hatırlar. Haritalar, grafikler, resimler, renkli notlar ve görsel sunumlar bu çocuklar için faydalı öğrenme araçları olabilir.

• Bilgileri zihninde canlandırmak onları daha iyi hatırlamasına yardımcı olur mu?
• Bir bilgiyi hatırlamak için onunla ilgili bir şeyi görmesi gerekir mi?
• Beden diline dikkat eder mi?

Çocukların bu sorulara verdikleri cevap “evet” ise görsel öğrenme stiline sahip olabilirler.

Bu tarz öğrenciler için öğretmenler, görsel materyallerin bolca kullanıldığı dersler planlayabilirler. Ayrıca ebeveynler evde çocuklarına ders çalışırken renkli kartlar hazırlayabilir ve resimlerle destekleyici materyaller sunabilirler. Görsel öğreniciler, soyut bilgileri somut hale getirmek için görselleştirmeyi tercih ederler. Matematik problemlerini çözmek için şekiller veya semboller kullanmak işlerine yarayabilir.

İşitsel öğrenme stilinde olan çocuklar, işiterek ve konuşarak daha iyi öğrenirler. Bu çocuklar, bilgiyi duyarak ve anlatarak kavrar. Dersi derste dinleyerek anlayan öğrencilerdir diyebiliriz. Şarkıları en hızlı ve kolay ezberleyen çocuklar çoğunlukla işitsel öğrenme stiline sahip çocuklardır.

• Öğrendiği bilgileri hatırlamak için içinde bilgilerin olduğu şarkılar mı yazıyor?
• Yüksek sesle okumak bilgileri daha iyi hatırlamasına yardımcı olur mu?
• Ders kitabından okumaktansa ders anlatımını dinlemeyi mi tercih eder?

Çocukların bu sorulara verdikleri cevap “evet” ise işitsel öğrenme stiline sahip olabilirler.

Bu tür öğrenciler için öğretmenler, derslerde bolca sesli anlatım ve açıklamalar yapıp tartışma ortamları sağlayarak daha etkili bir eğitim sunabilir. Evde de ebeveynler çocuklarıyla ders konularını konuşarak pekiştirebilir veya onların ders anlatımını dinleyebilirler.

Çocukların öğrenme stillerine uygun bir eğitim yaklaşımı benimsemek elbette okul başarısını ve genel gelişimini olumlu yönde etkileyecektir. Bununla birlikte sınav dönemlerinde çocukların yaşadığı kaygının da öğrenme sürecini olumsuz etkileyebileceğini unutmamak gerekir. Eğer bu konuda daha fazla bilgi almak ve sınav kaygısıyla baş etme yöntemlerini öğrenmek isterseniz “Sınav Kaygısını Yenmek Mümkün mü?: Ebeveynler İçin İpuçları” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

*Burada yer alan bilgiler bir sağlık profesyoneline danışmanın yerine geçemez. Sağlığınız için lütfen doktorunuza ve/veya eczacınıza danışınız.