Size nasıl yardımcı olabiliriz?

Bedeninizi Yakından Tanıyın: Vücut Kitle İndeksi Nedir?

5 dk. okuma

Bedeninizi Yakından Tanıyın: Vücut Kitle İndeksi Nedir?

Bedenimizi değerlendirirken ilk ölçütlerden biri tabii ki kilo oluyor. “Kilo aldım.” veya “Kilo verdim.” demek, vücudumuz hakkında en çok yaptığımız yorumlar arasında. Ayrıca kimine göre kilolu biri, aslında boyuna göre orantılı iken genel olarak kabul edilen kimi zayıflık kriterleri de her insana uyan bir yapıya sahip olmuyor. Peki, bu kilo durumunu her kişinin özelinde değerlendirmek mümkün mü? Vücut kitle indeksi ile mümkün.

Vücut kitle indeksi, sizi sadece kilo ile sınırlamak yerine bedeninize göre ağırlığınızın denge içinde olup olmadığını gösteren basit bir ölçüt. Ancak tabii ki bu ölçütün de belirli sınırları mevcut. O halde gelin, tüm detayları ile vücut kitle indeksi hesaplamasını, bu hesaplamanın avantajlarını ve sınırlamalarını birlikte inceleyelim.




Vücut Kitle İndeksi Nedir?

Vücut kitle indeksi, diğer adı ile boy kilo indeksi, aslında bir kişinin kilosunun boyuna göre ne derece uygun olduğunu belirleyen bir ölçüt. Kişinin kilogram cinsinden ağırlığının metre cinsinden boyunun karesine bölünmesi sonucu vücut kitle indeksini bulmak mümkün.

19. yüzyılda Belçikalı bir matematikçi, istatistikçi ve astronom olan Adolphe Quetelet tarafından geliştirilen vücut kitle indeksi hesaplaması, ilk olarak sigorta şirketlerinin sağlık sigortası kapsamında müşterilerinin sağlık durumu ile ilgili genel bir yargıya varmaları için kullanılmış. Ancak zaman içerisinde sağlık alanında da tercih edilen bir ölçüt haline gelmiş. Günümüzde klinik uygulamalarda ve halk sağlığı alanında yaygın olarak kişilerin vücut kitle indeksinin hesaplandığını görmek mümkün.

Vücut kitle indeksinin genel olarak vücut ağırlığının sağlık üzerindeki potansiyel etkilerini anlamak için basit ve hızlı bir yol sağladığını söyleyebiliriz. Çünkü bu vücut kitle indeksi sonuçlarına göre sağlık profesyonelleri tarafından obezite, aşırı kilo veya yetersiz kilo durumları değerlendirebilir.

Ancak unutmayın ki bu durumları etkileyen pek çok unsur mevcut. Bu nedenle vücut kitle indeksinin bu değerlendirmede sadece bir başlangıç noktası olduğunu ve diğer sağlık göstergeleriyle birlikte ele alınması gerektiğini unutmamak önemli.


Vücut Kitle İndeksinin Avantajları ve Sınırlamaları

Vücut kitle indeksi hesaplama kolaylığı açısından oldukça yaygın bir kullanıma sahip. Özellikle sağlık alanında kişilerin genel boy ve kilo oranını çıkarmak için hızlı bir tarama aracı. Bu nedenle de sağlık profesyonelleri, diyetisyenler ve fitness uzmanları tarafından kişilerin kilo durumunu izlemek ve planlarını düzenlemek için sıklıkla tercih ediliyor.

Ancak vücut kitle indeksi hızlı bir hesaplama aracı olsa da bazı sınırlamaları mevcut. Örneğin bu endeks, vücut kompozisyonunu hesaba katmaz. Yani bir kişinin kas kütle oranını veya vücut yağ dağılımını değerlendirmez. Bu durum ise özellikle sporcular ve kas oranı yüksek bireyler için yanıltıcı olabilir. Bu nedenle bir kişinin kilosuna ve buna bağlı olarak sağlık durumuna göre detaylı analiz yapmak için vücut kitle indeksinin yanı sıra diğer sağlık göstergelerinin de dikkate alınması gerekir.


Vücut Kitle İndeksi Nasıl Hesaplanır?

Vücut kitle indeksi; kilogram cinsinden vücut ağırlığının, metre cinsinden kişinin boyunun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Şu formül sayesinde hesaplama yapılabilir:

Vücut kitle indeksi = Kilo (kg) / Boy (m)²

Şimdi, hesaplamayı daha iyi anlamak için bir örnek üzerinden gidelim.

Örneğin 70 kg ağırlığında ve 1.75 m boyunda olan bir kişinin vücut kitle indeksi şu şekilde hesaplanır:

VKİ = 70 / (1.75)² = 70 / 3.06 = 22.86

Bu hesaplama sonucunda elde edilen değer ile endeksin değerlendirme kriterlerine göre kişinin hangi grupta yer aldığı belirlenebilir.




Vücut Kitle İndeksinin Değerlendirilmesi

Vücut kitle indeksi sonuçlarını değerlendirmek için çeşitli kategoriler bulunur. Bu kategoriler sayesinde kişinin kilo durumu için genel bir tahminde bulunulabilir.

Vücut kitle indeksi kategorilerini ise şu şekilde sıralamak mümkün: 

  • Düşük kilolu: 18.5'ten az
  • Optimum aralık: 18.5 - 24.9
  • Fazla kilolu: 25 - 29.9
  • Sınıf I obezite: 30 - 34.9
  • Sınıf II obezite: 35 - 39.9
  • Sınıf III obezite: 40 ve üzeri
 

Bu kategoriler, bireyin genel kilosu ve sağlık durumu hakkında bir fikir verme açısından yardımcı olur. Ancak kişinin kilo durumunu değerlendirmek için bu gösterge tabii ki tek başına yeterli değil. Bu hesaplama dışında kişinin vücut yapısı, kas kütlesi ve diğer sağlık göstergelerinin de göz önünde bulundurulması oldukça önemli.


Vücut Kitle İndeksi ile Kullanılabilecek Diğer Ölçümler Nelerdir?

Vücut kitle indeksi, vücut ağırlığını değerlendirmenin basit bir yolu olsa da kişinin vücut kompozisyonunu tam olarak yansıtmayabilir. Bu nedenle bu göstergenin tek başına değil, farklı ölçümler ile beraber değerlendirilmesi sayesinde daha net sonuçlar elde edilebilir.

“Peki, vücut kitle indeksi dışında nelere bakılmalı?” diye düşünüyorsanız vücut kitle indeksi ile kullanılabilecek bazı ölçüm araçlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

  • Bel-kalça oranı: Bu oran ile kişinin vücut ağırlığının yanı sıra vücut kompozisyonu hakkında daha detaylı fikre sahip olunabilir.
  • Vücut yağ yüzdesi: Vücut yağ oranını belirlemek, kişinin vücudundaki kilonun ne kadarının yağ olduğunu belirlemeye yardımcı olur.
  • Kas kütle oranı: Kas kütlesi yüksek olan bireylerde sadece vücut kitle indeksine bakmak yanıltıcı olabilir. Bu nedenle boy kilo oranının yanı sıra vücuttaki kas kütlesi de değerlendirilmelidir.
 

Bu ek ölçümler, vücut indeksinin sınırlamalarını dengelemeye yardımcı olabilir. Böylece bireyin kilo durumu ve genel sağlığı hakkında daha kapsamlı bir değerlendirme yapılabilir.

Kısacası vücut kitle indeksine, kişilerin kilo yönetiminde kullanabilecekleri rehberin sadece bir parçası demek mümkün. Ancak unutmayın ki bedeninizi detaylı bir şekilde tanımak ve genel sağlık durumunuza uygun bir kilo yönetimi yapmak için dikkat edilmesi gereken daha pek çok unsur var. Bu nedenle genel hesaplamalardan ziyade tamamen size özel bir program çıkarmak için kilo yönetiminde uzman desteği almayı ihmal etmeyin.

Ancak kilonuz her ne olursa olsun vücudunuza uygun bir şekilde kilo yönetimi yapabilmenin yolu ise beslenme alışkanlıklarından geçiyor. Sağlığımız için de önemli olan sadece beslenmek değil, vücudun ihtiyacı olan tüm bileşenleri alabilmek için dengeli bir beslenme düzeni oluşturmak.

“Peki, bu beslenme düzenini oluşturmak nelere dikkat edilmeli?” diye düşünüyorsanız ihtiyacınıza yönelik bir beslenme planı için besinlerin özelliklerini bilmek oldukça önemli. Bunun için de iki ana besin grubu olarak karşımıza çıkan makro ve mikro besinleri daha yakından tanımak isterseniz “Dengeli Beslenmesinin Temel Taşları: Makro ve Mikro Besinler Nelerdir?” yazımızı okuyabilirsiniz.

*Burada yer alan bilgiler bir sağlık profesyoneline danışmanın yerine geçemez. Sağlığınız için lütfen doktorunuza ve/veya eczacınıza danışınız.




Aradığın sağlıklı yaşam önerileri

%0